Theo van doesburg biografie
De biografie van Theo van Doesburg doet deze bevlogen, tragische kunstenaar recht ★★★★☆
Bij de naam van het kunsttijdschrift De Stijl, en bij het modernisme in de schilderkunst in Nederland, denken velen meteen aan Piet Mondriaan (), wiens abstracte schilderijen wereldberoemd zijn geworden. Iedereen kent de rechthoeken met zwarte lijnen en vlakken in primaire kleuren, al is het maar van een placemat of lampenkap. Mondriaan was een van de belangrijkste medewerkers van De Stijl, maar Theo van Doesburg () was de hoofdredacteur en drijvende kracht achter het tijdschrift, en een belangrijk theoreticus en propagandist van de Nieuwe Beelding, een kunstrichting waarbij in een kunstwerk iedere verwijzing naar de natuur is verdwenen. Zijn schilderijen zijn bij het grote publiek minder bekend.
Van Doesburgs kunsthistorische belang en zijn sleutelrol in de avant-garde van zijn tijd worden door kunstkenners alom erkend; er zijn boekenplanken volgeschreven over zijn ideeën en invloed. Hij was enorm veelzijdig. Naast schilder en hoofdredacteur was hij ook glas-in-loodkunstenaar, typograaf, grafisch vormgever, interieurontwerper, architect, kunstcriticus, dichter en prozaschrijver. Al die kunstvormen hingen voor hem met elkaar samen. Wie was deze figuur, die geboren werd als Emil Küpper
Theo van Doesburg, biografie van een getormenteerd mens
‘Een seismograaf van de avant-garde’, zo typeren Hans Renders en Sjoerd van Faassen de oprichter van de Stijl Theo van Doesburg (). Ogenschijnlijk was de man vlaggendrager van stromingen als constructivisme, dadaïsme en de Nieuwe Beelding van de Stijlgroep, maar daarvoor was heel wat mythevorming en antedatering nodig. Van Doesburg verstond de kunst van de zelfpromotie als geen ander, hoewel hij aan het einde van zijn korte leven – hij werd slechts 47 jaar oud – weinig vrienden overhad.
Over Van Doesburg is veel gepubliceerd. Zijn werk, ideeën en invloed leidden tot een stroom van publicaties, zozeer dat het kunsttijdschrift Jong Holland in plechtig beloofde eens een jaar niet over Van Doesburg te schrijven &#; maar een biografie was er nog niet. En die wilden Renders en Van Faassen nadrukkelijk leveren. Christian Emile Marie Küpper, zoals Theo van Doesburg in werkelijkheid heette, moest ‘vermenselijkt’ worden. Het ontbrak aan een samenhangend beeld van ‘zijn achtergrond, inspiratiebronnen, ervaringen en uiteenlopende activiteiten’, aldus de auteurs, en dat in de historische en artistieke context van zijn tijd. Daardoor is Ik sta helemaal alleen. Theo van Doesburg niet zozeer een kunsthistorische exercitie geword
‘Allemaal grootspraak’
Een soort Leonardo da Vinci van de twintigste eeuw. Het mooiste compliment aan het adres van Theo van Doesburg, beeldend kunstenaar, criticus, dichter, romanschrijver, typograaf, tijdschriftenredacteur en architect, komt aan het einde van zijn biografie uit de mond van Peggy Guggenheim. Dat is niet gek voor een waarschijnlijk ongeschoolde jongen die in als Christian Emil Marie Küpper werd geboren in een eenvoudig milieu in Utrecht. Maar zijn biografen, Sjoerd van Faassen en Hans Renders, hebben het tegen die tijd wel gezien met de alleskunner Van Doesburg. Ze wilden met hun onderzoek, de eerste biografie aan Van Doesburg gewijd, de persoon achter de kunstenaar een gezicht te geven. Hun boek werd een groot demasqué.
Dat heeft Van Doesburg, zou je kunnen zeggen, op de eerste plaats aan zichzelf te danken. Hij was buitengewoon intelligent, energiek en gedreven en wist in een politiek turbulente tijd een omvangrijk internationaal netwerk van gelijkgestemden op te zetten, of ten minste met verwante geesten die hij van zijn ideeën dacht te kunnen overtuigen. Zijn belangrijkste wapenfeit is de oprichting van De Stijl, het tijdschrift dat tussen en verscheen (het laatste nummer in was een herdenkingsnummer), en zijn aandeel in de gelijknamige beweging di
RKD podcast: Theo van Doesburg
Kunstenaar en schrijver
Theo van Doesburg was behalve beeldend kunstenaar ook criticus, tijdschriftredacteur, architect, dichter en schrijver. Hij lijkt altijd op zoek te zijn geweest, had ontzettend veel ideeën. Voortdurend was hij bezig zijn leven en dat van anderen richting te geven. Van Doesburg blonk uit in het vatten van zijn tijd in woorden. ‘Hij schreef zich wezenloos’, vertelt Van Faassen, ook romans en literatuur. Hij begon daar al in de jaren tien mee. Vervolgens maakte Van Doesbrug rond kennis met het Dadaïsme en begon hij ook constructivistische gedichten te schrijven. Maar natuurlijk is hij behalve door zijn schilderijen en architectonische werk, voornamelijk bekend door De Stijl en zijn theoretische geschriften.
Internationaal netwerk
Als redacteur van De Stijl, het tijdschrift dat hij in met Piet Mondriaan en andere geestverwanten had opgericht, kwam hij in contact met iedereen die er in het modernistische Europa toe deed. Met de groep rond De Stijl wilde hij internationaal aansluiting vinden. Dat doet hij op een weinig subtiele manier, waardoor het in de relaties met architecten en kunstenaars als J.J.P. Oud, Bart van der Leck en Vilmos Huszár regelmatig leidde tot conflicten. En bij het Bauhaus kreeg Van Doe
Theo van Doesburg ()
Nederlandse kunstschilder, architect en kunsttheoreticus
De Nederlandse kunstschilder, architect en kunsttheoreticus Theo van Doesburg zocht aansluiting bij de internationale avant-garde. Hij is vooral bekend geworden als oprichter en redacteur van het kunsttijdschrift 'De Stijl'. In was hij ook betrokken bij de introductie van dada. Met Kurt Schwitters, Vilmos Huszár en anderen trok hij door het land om deze kunstvorm onder de aandacht te brengen.